Zaak overnemen? Met deze 8 tips start je veiliger
Als startende zelfstandige hoef je niet per se het warm water opnieuw uit te vinden. Je kan ook een zaak overnemen, zo hoef je niet van nul te starten. Al blijft zo’n overname een grote stap. Hoe weet je dat je geen kat in een zak koopt? Wat is een faire prijs? En hoe schat je de waarde van jouw toekomstige zaak correct in? Een grondige voorbereiding, acht concrete tips en de juiste expert helpen je op weg.
De gouden regel: hoe onbekender de huidige zaakvoerder (straks de vorige) is, hoe grondiger je je moet voorbereiden. Bij een overname zal een bedrijfsleider meestal zo veel mogelijk uit zijn zaak willen halen, dat is logisch. Maar ook als je bijvoorbeeld een zaak van je familie wil overnemen, hou je deze tips best in het achterhoofd.
1. Kies voor het juiste type overname
Speel je met de gedachte om een zaak over te nemen, dan is het handig te weten dat er verschillende mogelijkheden zijn.
- Overname aandelen: je neemt de zaak over zoals ze beschreven staat in de overeenkomst, maar ook de eventuele schulden of tegoeden die aan de zaak verbonden zijn. Die aandelen kan je fiscaal niet afschrijven.
- Overname handelsfonds: je neemt de zaak over zoals ze beschreven staat in de overeenkomst, niets meer en ook niets minder .
- Uitbatingsformule: je betaalt een maandelijkse vergoeding om een concept te mogen uitbaten. In dat geval blijft de vorige uitbater wel de eigenaar, maar heb je het recht om de zaak uit te baten, de naam te gebruiken, winst te maken …
2. Businessplan onder je arm
Wil je een zaak overnemen, dan moet je misschien bij de bank of bij andere investeerders aankloppen om het financiële plaatje rond te krijgen. Weet dat geldschieters in de eerste plaats kijken naar het bestaande rendement van de zaak. Aan jou dus om hen te overtuigen van het potentieel. Een realistisch businessplan voor de komende vijf jaar bespaart je heel wat kopzorgen.
3. Schat de zaak juist in
Inschatten hoeveel je toekomstig bedrijf waard is? Niet evident! Naast de harde cijfers (zoals winst en verlies), spelen er ook andere factoren. Denk maar aan het klantenbestand, de reputatie, de producten of diensten, de ligging … Misschien kan jij er meer uithalen dan de vorige eigenaar. De opties zijn legio: een ander aanbod, nieuwe doelgroepen aanboren, meer promotie voeren, een andere look & feel …
Daarvoor zijn soms ook investeringen nodig. Ook die spelen mee bij een juiste waardering. Bedenk wel dat je die kosten later kan inbrengen of afschrijven van je belastingen. Je boekhouder helpt hierbij.
4. Vraag de nodige attesten op
Je wil geen zaak overnemen die momenteel schulden heeft bij de fiscus, sociale zekerheid of btw. Dat kan je vermijden door bij de eigenaar attesten op te vragen van de overheid of van een btw-kantoor. Nu je toch als een speurhond te werk gaat: ga ook na of de zaak niet langer een lening af te lossen heeft. Dit laat je ook expliciet in het contract opnemen.
5. Bewaar je kritische blik
Misschien was je droom nog nooit zo dichtbij. Maar bijt er je (nog) niet in vast. Bekijk het aanbod met de ogen van een buitenstaander. Wat is de resterende looptijd van het huurcontract? Hoe zit het met de omgeving? Zijn er het komende jaar wegenwerken gepland? Hang je vast aan bepaalde contracten met leveranciers?
6. Haal het onderste uit de kan
De overnameprijs bepalen is een kwestie van vraag en aanbod. Soms staan beide partijen met geslepen messen tegenover elkaar. Niets houdt je tegen om ook jouw arsenaal van onderhandelingsskills boven te halen. Een beproefde methode is de earn-out-clausule. In dat geval betaal je een deel van de prijs pas als je de omzet – zoals de verkoper die heeft beloofd – inderdaad haalt. Voor deze techniek schakel je best een overnamebemiddelaar in.
7. Spreek je spaarpot aan
Voor een gezonde start reken je best op een eigen inbreng van 30%. Het resterende kapitaal kan je lenen. Banken zijn tegenwoordig echter bijzonder voorzichtig. Lenen lukt nog op maximaal zeven jaar. Is je spaarpot niet voldoende gevuld? Dan kan je eventueel een deel later aan de verkoper uitbetalen. In ruil betaal je wel een forse rente.
Ga samen met je boekhouder ook eens op zoek naar alternatieve bronnen van inkomsten. Enkele opties:
- Overheidssubsidies en gunstige leningen via het Participatiefonds
- Crowdfunding, ook bij overnames in volle opmars
- De winwinlening, ideaal voor families, vrienden en sympathisanten
Voorbeeld: restaurant O’Tagine herrijst
Nadat O’Tagine failliet ging, besloot Farah Bekkour, de dochter van de eigenaar, het bekende Marokkaanse restaurant over te nemen. Met de hulp van haar familie kocht ze een deel van de verkochte inboedel terug en vond ze de juiste partners om het financiële plaatje rond te krijgen. De herrijzenis is een groot succes: vader zorgt voor heerlijke gerechten, dochterlief buigt zich over de rekeningen.
Zaak op het oog: wat nu?
Bovenstaande tips zijn een handig startpunt, maar laat je tegelijk ook bijstaan door professionals. Een boekhouder of bedrijfsjurist helpt je om het bedrijf in kwestie te screenen, het financiële plaatje in te kleuren en het contract op te maken.
Meer lezen? De site www.overnamemarkt.be biedt een schat aan nuttige info. Je vindt er ook tal van over te namen zaken, ideaal als je nog geen bedrijf in het vizier hebt!