Wat je nu al moet weten over je pensioen
‘Mijn pensioen? Dat is voor later’: zeker bij jonge zelfstandigen hoor je het vaak. Toch loont het de moeite om al vanaf je opstart aan je oude dag te denken. Want het minimumpensioen voor zelfstandigen mag dan volledig gelijkgeschakeld zijn met dat van werknemers, als ondernemer voorzie je best een extra appeltje voor de dorst. Vijf prangende pensioenvragen en heldere antwoorden:
1. Wie heeft recht op een pensioenuitkering?
Zelfstandigen die sociale bijdragen betalen als hoofdberoeper hebben recht op een rustpensioen, net zoals meewerkende partners. Als werknemer is dat het geval als er RSZ-bijdragen werden ingehouden op je loon, wat normaal gezien automatisch gebeurt. Bij een gemengde loopbaan – je was zowel werknemer als zelfstandige – kan je een pensioenaanvraag indienen onder beide stelsels.
2. Hoe bouw je jouw wettelijk rustpensioen op?
In ruil voor je sociale bijdragen als zelfstandige of voor je RSZ-bijdragen als werknemer, heb je recht op een rustpensioen. Het pensioenbedrag hangt af van je loon, het aantal jaren dat je gewerkt hebt en het statuut (of de statuten) tijdens je loopbaan.
Zelfstandigen in hoofdberoep en meewerkende partners:
Voor elk kwartaal dat je sociale bijdragen betaalt, ontvang je een bepaald pensioenbedrag. Je pensioenbedrag zal hoger zijn naarmate je inkomen hoger is en je hogere sociale bijdragen betaalt. Wanneer je inkomsten als zelfstandige te laag waren, kan je rekenen op een minimumpensioen.
Zelfstandigen in bijberoep:
Als bijberoeper bouw je je pensioenrechten op via je socialezekerheidsbijdragen als werknemer of ambtenaar. Dus met de RSZ-bijdragen die van je brutoloon worden afgehouden. Let wel: als je sociale bijdragen betaalt zoals een zelfstandige in hoofdberoep, bouw je wél pensioenrechten als zelfstandige op.
3. Vanaf welke leeftijd kan je met pensioen?
Je ontvangt je rustpensioen vanaf de wettelijke pensioenleeftijd van 65 jaar. Die leeftijd zal de komende jaren stelselmatig worden opgetrokken: naar 66 jaar vanaf 2025 en vervolgens naar 67 jaar vanaf 2030. Wil je toch vroeger op pensioen? Dat zal enkel nog kunnen als je aan specifieke voorwaarden voldoet.
4. Zijn er manieren om jouw pensioenspaarpot verder aan te vullen?
Om je levensstandaard op peil te houden, is een wettelijk pensioen alleen (de zogeheten eerste pensioenpijler) onvoldoende. Daarom doe je er goed aan om daarnaast een extra spaarpot aan te leggen. Dat kan via de tweede en derde pensioenpijler: het aanvullend pensioen en een individueel pensioenspaarplan.
Het aanvullend pensioen:
Als zelfstandige in hoofdberoep of meewerkende partner kan je een Vrij Aanvullend Pensioen (VAPZ) of een Sociaal Vrij Aanvullend Pensioen (SVAPZ) afsluiten. Met deze formule spaar je op een fiscaal interessante manier een extra pensioenbedrag bij elkaar.
Bedrijfsleiders in een vennootschap kunnen daarbovenop instappen in een Individuele Pensioentoezegging (IPT).
Vanaf midden 2018 kan je als ondernemingshoofd van een eenmanszaak ook een pensioenovereenkomst voor zelfstandigen (POZ) afsluiten.
Bijberoepers bouwen sociale rechten op via hun statuut van werknemer of ambtenaar. Het gevolg: je kan enkel een aanvullend pensioen opbouwen via je werkgever. Vaak gebeurt dit in de vorm van een groepsverzekering, waarbij werkgever en werknemer elk een deel van de premie betalen.
Het individueel pensioenspaarplan:
De derde pensioenpijler kan ingevuld worden met pensioensparen, of met een andere vorm van langetermijnsparen.
Belangrijk: de premies die je als zelfstandige betaalt in het kader van pensioensparen zorgen niet voor een daling van je sociale bijdragen, je VAPZ-premies wel.
5. Mag je tijdens jouw pensioen blijven werken?
Na je pensionering mag je je zelfstandige activiteiten blijven uitoefenen. Wie ouder is dan 65 jaar en een rustpensioen ontvangt, kan zelfs onbeperkt bijverdienen zonder verlies van uitkering. Je betaalt sociale bijdragen, maar het percentage is lager. Ben je jonger dan 65, dan moet je rekening houden met bepaalde inkomensgrenzen. Ook loontrekkenden met een pensioenuitkering mogen trouwens bijverdienen. Ga voor meer info naar onze pagina over bijverdienen als zelfstandige na je pensioen of ga te rade bij de Federale Pensioendienst (FPD).