Jouw sociaal statuut als zelfstandige
Jij wil op eigen benen staan? Dan sluit je aan bij een sociaal verzekeringsfonds, en ben je officieel “zelfstandige”. Maar binnen het statuut van vrije vogels bestaan er liefst 6 verschillende sociale categorieën. Welk soort van zelfstandige jij precies bent? Dat kom je hier te weten.
Wat is de betekenis van een sociaal statuut?
Een sociaal statuut bepaalt welke sociale rechten jij geniet. Je pensioen, je kinderbijslag, je ziekteverzekering – het is allemaal geregeld door je statuut. Tegenover die rechten staan uiteraard ook plichten. Zo dien je als zelfstandige sociale bijdragen te betalen.
“Werknemer” is een statuut, net als “ambtenaar”. Binnen het statuut dat jou interesseert – de “zelfstandige” – is het niet zo eenvoudig. Er zijn liefst 6 vakjes waarbinnen jouw activiteit kan passen.
- zelfstandige in hoofdberoep
- zelfstandige in bijberoep
- student zelfstandige
- meewerkend partner
- gepensioneerd-zelfstandige
- gelijkstelling met bijberoep, het zogenaamde “artikel 37”
Je merkt het: schijnzelfstandige staat niet in het rijtje. Dat is dan ook een vakje waar je met alle geweld van de wereld uit moet blijven. Hier lees je meer over de valkuil van de schijnzelfstandigheid.
Alle categorieën binnen het statuut van een zelfstandige
Je sociaal statuut is geen menu waaruit je à la carte je keuze maakt. Je komt in een bepaalde categorie terecht door de situatie waarin jij je bevindt.
1. Zelfstandige in hoofdberoep
Je sluit aan als zelfstandige in hoofdberoep als je zelfstandige activiteit je enige of belangrijkste professionele bezigheid is. Je geniet sociale rechten door sociale bijdragen te betalen.
2. Zelfstandige in bijberoep
Kriebelt het om je eerste stappen te zetten als ondernemer? Wil je tegelijk de zekerheid behouden van je job als werknemer of ambtenaar of van je vervangingsinkomen wegens werkloosheid of ziekte? Dan word jij zelfstandige in bijberoep.
3. Student-zelfstandige
Dit wordt je categorie als je van mening bent dat het leven méér is dan studeren alleen. Daarom begin je als student een eigen onderneming.
4. Gepensioneerd-zelfstandige
Op je lauweren rusten is niets voor jou, en daarom ben je tijdens je pensioen nog actief als zelfstandige. Belangrijk pluspunt: omdat je geen pensioen meer opbouwt, betaal je minder sociale bijdragen.
5. Meewerkende echtgenoot
Zoals de naam al zegt: je helpt of vervangt je partner in zijn of haar eenmanszaak. Je sluit onder die noemer aan bij een sociaal verzekeringsfonds, tenzij je voldoende bescherming geniet vanuit een ander sociaal statuut.
6. Gelijkstelling met bijberoep (artikel 37)
Je zou normaal aansluiten als zelfstandige in hoofdberoep, maar dat vermijd je liever door de situatie waarin jij je bevindt? Dan kan je de toepassing vragen van artikel 37.
Ik wil aansluiten als zelfstandig helper. Is dat geen categorie?
Neen. Zelfstandig helper is geen categorie, maar een functie in een eenmanszaak. Je helpt het ondernemingshoofd zonder een arbeidsovereenkomst af te sluiten. Je kan zelfstandig helper zijn in (bijna) elke categorie van zelfstandigen. Je hoeft geen familie te zijn van de zaakvoerder, behalve als je ondernemersvaardigheden wil aantonen.
Werk je zonder arbeidsovereenkomst in een vennootschap? Dan ben je geen zelfstandig helper, maar een werkende vennoot. Ook in dat geval moet je aansluiten als zelfstandige bij een sociaal verzekeringsfonds.
Welke impact heeft de categorie van je statuut?
Je statuut bepaalt je sociale rechten
Iedere werkende mens betaalt sociale bijdragen. Hoe dat gebeurt, hangt af van je statuut.
Als werknemer of ambtenaar klaart je baas de klus. Hij houdt je sociale bijdragen af van je loon en zorgt voor je verzekeringen. Als zelfstandige was je dat varkentje zelf. Je sluit aan bij een sociaal verzekeringsfonds, waar je elk kwartaal een sociale bijdrage betaalt. In ruil geniet je van een uitgebreid vangnet. De rechten rond je sociale bijdragen ontdek je hier.
Ben je zelfstandige in bijberoep? Dan bouw je sociale rechten op via je hoofdberoep als werknemer of zelfstandige.
De sociale bijdragen variëren per categorie
Dat verschil is het duidelijkst bij hoofdberoep en bijberoep.