Wijzig je statuut als zelfstandige

Wat zijn de meest voorkomende wijzigingen?

• Wanneer de zaken prima draaien: van bijberoep naar hoofdberoep.
• Je wil zelfstandige blijven en tegelijk de zekerheid genieten van een werknemer: van hoofdberoep naar bijberoep.
• Je was student-zelfstandige en je studies zitten erop: welke stappen kan je zetten?
• Je hebt recht op een pensioen. Blijf je zelfstandige? Of sterker nog: word je zelfstandige?

Er zijn 101 mogelijke situaties

Er zijn oneindig veel mogelijke situaties waarin je statuut wijzigt. Stel bijvoorbeeld dat je samen met je partner een eenmanszaak uitbaat – jij als zelfstandige in hoofdberoep, je partner als meewerkende echtgenoot. De zaken draaien zo lekker, dat jullie de eenmanszaak willen omsmeden tot een vennootschap. Dan is je partner geen meewerkende echtgenoot meer, maar zelfstandige in hoofdberoep.

Nog een ander voorbeeld. Stel dat je partner halftijds werkt en meehelpt in jouw eenmanszaak. Hij of zij is dan niet aangesloten als zelfstandige. Stopt je partner echter met de job om voltijds bij te springen in je zaak? Dan is een aansluiting nodig als meewerkende partner.

Zie je door de bomen het bos niet meer? Kies dan voor de oplossing waarmee je altijd juist zit: contacteer Xerius en laat je adviseren door onze experts.

Overstappen van bijberoep naar hoofdberoep

Je stak eerst je teen in het water door te starten als zelfstandige in bijberoep? En nu wil je er helemaal induiken? Dan stap je over naar zelfstandige in hoofdberoep. Hier lees je wat het concreet betekent om je eigen baas te worden.

Je sociale bijdragen veranderen

Breng eerst en vooral je sociaal verzekeringsfonds op de hoogte van je overstap. Zij passen je sociale bijdragen aan, zodat je optimaal beschermd blijft. Je overstap heeft immers een invloed op deze bijdragen – die verhogen in de meeste gevallen. Als zelfstandige in hoofdberoep betaal je immers altijd een minimumbijdrage van 890,51 euro ongeacht je inkomen. Al kan je ook gebruikmaken van de starterskorting als je inkomen beperkt is. Wil je weten hoeveel jouw sociale bescherming precies kost? Dan kan je je sociale bijdragen berekenen.

Omschakelen van bijberoep naar hoofdberoep is trouwens niet altijd een vrije keuze. Dat gebeurt ook als je niet meer voldoet aan de voorwaarden van zelfstandige in bijberoep. Wanneer je jouw werkloosheidsuitkering verliest, bijvoorbeeld.

Je sociale bijdragen wijzigen, je sociale rechten ook

Voor wat, hoort wat. In ruil voor je hogere sociale bijdragen geniet jij het complete pakket van sociale rechten als zelfstandige in hoofdberoep. Dat kan je zelfs aanvullen met extra bescherming, waardoor je sociale bijdragen verlagen en je minder belastingen betaalt. Hier krijg je al je sociale rechten als zelfstandige onder ogen.

Nu we het toch over je sociale rechten hebben: denk eraan om je ziekenfonds in te lichten dat je voortaan als zelfstandige in hoofdberoep door het leven gaat.

En dan nu concreet: hoe ga je te werk?

Zoals je hierboven kon lezen: verwittig eerst en vooral je sociaal verzekeringsfonds. Je omschakeling van bijberoep naar hoofdberoep gaat dan onmiddellijk in.

Een tip: kies je timing goed uit. Stop je bijvoorbeeld op 15 februari als loontrekkende? Dan telt het hele eerste kwartaal als zelfstandige in hoofdberoep. Omgekeerd is dat niet zo. Ben je zelfstandige in hoofdberoep, en begin je op 15 februari als loontrekkende? Dan ben je pas vanaf het tweede kwartaal zelfstandige in bijberoep.

Overstappen van hoofdberoep naar bijberoep

De overstreek kan ook in de andere richting. Uiteraard heeft ook die stap gevolgen voor je sociale rechten, sociale bijdragen en uitkeringen.

Wanneer stap je over van hoofdberoep naar bijberoep?

Je wil het beste van twee werelden combineren: de vrijheid van je eigen zaak plus de zekerheid van een vaste baan. Ga je minstens halftijds aan de slag als loontrekkende of ambtenaar, dan word je zelfstandige in bijberoep. Dat is ook zo in de volgende gevallen:

• je presteert minstens 60% van een voltijds uurrooster als vastbenoemde leerkracht of 50% als contractueel;
• je geniet van het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag (brugpensioen) of ontvangt een werkloosheidsuitkering;
• je krijgt een ziekte- of arbeidsongeschiktheidsuitkering als loontrekkende.

Welke vruchten pluk je van deze stap?

• Je slaapt op je twee oren. Je neemt minder risico, omdat je via je vaste job een zeker inkomen geniet.
• Rinkelt de kassa van je zaak, dan krijg je bovenop dat vaste inkomen een mooi extra bedrag.
• Ook in bijberoep mag je beroepskosten aftrekken van je belastingen. Deze kosten hoef je dus niet privé te dragen.

Wat met je sociale rechten en uitkering?

Als loontrekkende of ambtenaar regelt je werkgever jouw sociale bescherming. Daarom bouw je als zelfstandige in bijberoep geen extra rechten op, ook al betaal je sociale bijdragen. Deze worden dan gebruikt om zelfstandigen te helpen die het minder breed hebben.

Wat betekent dit voor je sociale bijdragen?

Net als in hoofdberoep betaal je in bijberoep een sociale bijdrage van 20,5% van je belastbaar inkomen. Het grote verschil: in bijberoep bestaat er geen minimumbijdrage. Het bedrag is altijd gebaseerd op je werkelijke inkomen. Of je nu 1.000 euro of 100.000 euro verdient per jaar.

Omdat je nu minder tijd hebt voor je zaak – je hebt immers ook je vaste job – is de kans groot dat je inkomen als zelfstandige vermindert. Hou daarom zeker in het oog of je sociale bijdragen kunnen verlagen. 

Moraal van het verhaal: contacteer Xerius over deze kwestie. Ook je boekhouder kan jou helpen om deze knoop door te hakken.

Zo stap je over van zelfstandige in hoofdberoep naar bijberoep

De eerste stap is altijd: je sociaal verzekeringsfonds verwittigen. Xerius regelt het papierwerk en past je sociale bijdragen aan.

De wijziging gaat dan in op de eerste dag van het volgende kwartaal. Om een voorbeeld te geven: start je op 1 februari als voltijds werknemer? Dan zal je pas vanaf 1 april de bijdragen betalen van een zelfstandige in bijberoep.

Daarop bestaat één uitzondering: wijzigingen op de eerste dag van een kwartaal gaan onmiddellijk in. Begin je op 1 april als werknemer of ambtenaar? Dan ben je op diezelfde dag zelfstandige in bijberoep en betaal je meteen de bijbehorende sociale bijdragen.

Je bent student-zelfstandige en je studies zitten erop

Dan eindigt uiteraard je statuut. Dat gebeurt meer bepaald op het volgende moment:

• vanaf het kwartaal waarin je niet meer voldoet aan alle voorwaarden qua studies of zelfstandige activiteit.
• wanneer je afstudeert. Is dat in juni, dan kan je het statuut nog behouden tijdens het derde kwartaal. Behaal je het diploma in januari, dan eindigt het statuut vanaf het eerste kwartaal. Je bent dan meteen aangesloten als zelfstandige in hoofdberoep.
• op 30 september van het kalenderjaar waarin je 25 wordt. Blaas je 25 kaarsjes uit tijdens het academiejaar? Dan kan je nog tot het einde van dat academiejaar student-zelfstandige blijven. Ben je jarig na 30 september? Dan stopt je statuut sowieso op 30 september, ook al voldoe je aan alle andere voorwaarden. Ben je er nog?

In welk statuut kom je terecht na je studies?

Dat hangt af van je plannen.

• Zet je de onderneming verder als zelfstandige in hoofdberoep? Dan krijg je het bijhorende statuut. Breng je sociaal verzekeringsfonds meteen op de hoogte, zodat het je bijdragen kan aanpassen.
• Combineer je ondernemen met een job in loondienst? En gaat het minstens om halftijds werk? Dan ben je zelfstandige in bijberoep. Let wel: je moet dan al werknemer zijn op de eerste dag van het kwartaal waarin je niet meer aangesloten bent als student-zelfstandige.
• Combineer je de zaak met een inschrijving als werkzoekende? Dan moet je een zogenaamde “beroepsinschakelingstijd” doorlopen vooraleer je stempelgeld krijgt. Je dagen als zelfstandige in hoofdberoep tellen daarvoor mee.

De grootste verschillen zitten in de sociale bijdragen en de sociale bescherming die je opbouwt. Je leest er alles over op de pagina’s over aansluiten in hoofdberoep en zelfstandige in bijberoep.

Je krijgt een pensioen

Veel zelfstandigen doen na hun wettelijke pensioendatum gewoon verder. Ze vinden het gewoon prettig om geld te verdienen met hun passie. Al gebeurt de volharding soms ook uit pure noodzaak, wanneer het pensioen niet volstaat om rond te komen.

• Wil je zelfstandige blijven zonder je pensioen op te nemen? Klop daarvoor aan bij de gemeente waar je woont, bij het RSVZ of surf naar via www.pensioenaanvraag.be.
• Wil je zelfstandige blijven en tegelijk van je pensioen genieten? Vermeld dit bij de aanvraag van je pensioen. Daarvoor dien je op hetzelfde adres te zijn: je woonplaats, het RSVZ of www.pensioenaanvraag.be.
• Ga je op pensioen en trek je de stekker uit je zaak? Dan moet je de onderneming stopzetten. Hier lees je hoe je dat varkentje wast.

Als gepensioneerd-zelfstandige betaal je lagere sociale bijdragen. Uiteraard bouw je daarmee geen pensioenrechten op. Je bent immers al op pensioen. Welke sociale bescherming je wel geniet? Daar lees je alles over op deze pagina.

Welke impact hebben je categorie en je statuut?

Hoofdberoep, bijberoep, meewerkende partner, student-zelfstandige en ga zo maar door. Het statuut van zelfstandige kent heel wat categorieën. Aan elk vakje zijn andere sociale rechten verbonden. En als gevolg daarvan: andere sociale bijdragen.

Je statuut bepaalt je sociale rechten

Wie werkt, betaalt sociale bijdragen. Als werknemer of ambtenaar is dat een pijnloos gebeuren. De baas houdt de bijdragen af van je loon en zorgt zo voor je sociale bescherming.

Dat is ook het geval wanneer je zelfstandige bent in bijberoep – en dus ook loontrekkende of ambtenaar bent. Je bouwt dan sociale rechten op via je hoofdberoep, en geniet van alle rechten verbonden aan jouw statuut van werknemer.

Als zelfstandige regel je deze sociale bescherming zelf, door aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds zoals Xerius. Wij zetten je sociale bijdrage om in een uitgebreid vangnet.

Je categorie bepaalt je sociale bijdragen.

Andere sociale rechten brengen andere sociale bijdragen met zich mee. Dat merk je het best bij de categorieën hoofdberoep en bijberoep. Verneem je graag welke sociale bijdragen vasthangen aan je inkomen en je statuut? Dat bereken je hier in een oogwenk.