VAPZ: de beste keuze voor een aanvullend pensioen

Dat hangt af van je persoonlijke situatie en je inkomen. Je trekt de premie af aan de marginale aanslagvoet (maximaal 50% + gemeentebelasting). De premie komt bovendien in mindering van je netto-inkomen, waardoor je ook minder sociale bijdragen betaalt (tot 20,5% + werkingskost SVZ).

Wanneer je beide fiscale voordelen bij elkaar optelt, kan je tot 64% van je premie terugverdienen. In de tabel* hieronder lees je af welk voordeel je precies verdient.

*Deze cijfers uit 2022 (aanslagjaar 2023) zijn gebaseerd op een gemeentebelasting van 8% en een werkingskost SVZ van 3,05%. De fiscaliteit kan steeds gewijzigd worden op initiatief van de wetgever of de fiscus.

Het juiste vakje hangt af van je beroepsactiviteit.

• Voor bedrijfsleiders: vak XVI code 1405/2405: niet-ingehouden persoonlijke sociale bijdragen
• Voor eenmanszaken: vak XVII code 1632/2632: sociale bijdragen
• Voor vrije beroepen: vak XVIII code 1656/2656: sociale bijdragen
• Voor meewerkend echtgenoten: vak XX code 1451/2451: sociale bijdragen
• Voor loontrekkenden: vak IV code 1257/2257: niet ingehouden persoonlijke sociale bijdragen

Precies op het moment waarvoor het is bedoeld: wanneer je met pensioen gaat, zodat jij een mooi financieel steuntje in de rug krijgt. Je kan je pensioenmoment zelf doorgeven aan Xerius, maar dat hoeft niet. We krijgen daarvan immers bericht van de overheid, en sturen jou dan de nodige documenten.

Kies je voor vervroegd pensioen? Dan krijg je vroeger je pensioenkapitaal. Stel je het pensioen uit? Dan heb je de keuze: uitkeren of verder sparen.

De einddatum die in je contract staat dient voor de prognoseberekening. De datum slaat dus niet altijd op het moment van uitbetaling.

Je kapitaal bestaat uit de betaalde premies + de rente + de winstdeling. Die som wordt verminderd met de volgende inhoudingen:

• 3,55% RIZIV-bijdrage;
• 0%, 1% of 2% solidariteitsbijdrage, in functie van het gespaarde bedrag;
• 11,11% bedrijfsvoorheffing op het percentage van de fictieve rente (winstdeling is vrijgesteld). Dat is een complexe berekening, die meestal neerkomt op circa 0,5%.

Het resultaat van deze rekensom is het nettobedrag dat op jouw rekening komt. Indien je wenst, kan je ook opteren voor uitbetaling in maandelijkse schijven: de zogenaamde “rente”. Dat is echter minder interessant, omdat je dan elk jaar belast wordt op roerende inkomsten.

In elk geval dien je de zogenaamde “fictieve rente” aan te geven in de personenbelasting. Zo geniet je van de meest fiscaalvriendelijke eindbelasting voor aanvullende pensioenkapitalen. Je wordt immers gespreid belast via je personenbelasting.

Het moment waarop je jouw VAPZ opneemt, bepaalt dan a) welk percentage je van het uitgekeerde bedrag als fictieve rente moet aangeven, en b) hoelang je deze aangifte moet doen.

1. bij opname op 60 jaar: 3,5% fictieve rente gedurende 13 jaar
2. bij opname tussen 61 en 62 jaar: 4% fictieve rente gedurende 13 jaar
3. bij opname tussen 63 en 64 jaar: 4,5% fictieve rente gedurende 13 jaar
4. bij opname op of na 65 jaar: 5% fictieve rente gedurende 10 jaar

Hiervoor krijg je eenmalig een fiscaal attest van Xerius. Hou dat papiertje goed bij, want je hebt het enkele jaren nodig. Het ingevulde bedrag wordt bij je wettelijk pensioen geteld en langs die weg belast. Doe je digitaal aangifte? Dan is dit bedrag reeds vooraf ingevuld.

Tot slot nog dit: voldoe je aan de voorwaarden van de zogenaamde “langerwerkenstimulans”? Dan worden de fictieve rente en de bedrijfsvoorheffing berekend op 80% van je netto premiereserve in plaats van op 100%.

Dat kan uitsluitend indien je voldoet aan de loopbaanvoorwaarden van het vervroegd wettelijk pensioen. Die voorwaarden lees je af in deze tabel:

Ben je geboren in 1961 of vroeger? Dan kan je een afkoop vragen zonder te voldoen aan de loopbaanvoorwaarden. Dat kan dan vanaf de leeftijden in de tabel hieronder:

Een zogenaamde “reserveoverdracht” is wel altijd mogelijk. Dan draag je het kapitaal over naar een VAPZ-contract bij een andere pensioeninstelling. Dat raden we jou echter ten sterkste af. Door het huidige klimaat van lage rentevoeten is de kans immers groot dat je financieel een slechte zaak doet. Je leest er verderop meer over, bij de vraag “Kan ik van VAPZ-formule veranderen?”

Wat wel een interessante piste kan zijn: financiering van vastgoed via je VAPZ. Ook daarover vind je verder meer info, bij de vraag “Kan ik mijn polis ook gebruiken voor de financiering van vastgoed?”.

Het principe van deze maatregel is eenvoudig: hoe langer je werkt, hoe minder belastingen je betaalt.

Met je VAPZ kom je inderdaad in aanmerking. Je fictieve rente en bedrijfsvoorheffing worden dan berekend op 80% van de netto premiereserve in plaats van op 100%.

Om te genieten van deze gunstmaatregel moet je voldoen aan minstens één van deze voorwaarden:

1. je neemt je wettelijke pensioen niet op voor de wettelijke pensioenleeftijd;
2. je was de drie jaar voordien onafgebroken aangesloten bij een sociaal verzekeringsfonds;
3. je betaalde in deze periode de minimale sociale bijdragen van de zelfstandige in hoofdberoep.

Je eerste optie: je laat het kapitaal uitbetalen. Je tweede optie: je verlengt je VAPZ. Zo kan je premies blijven storten en dus fiscaal voordeel genieten. Vervolgens kan je het kapitaal laten uitbetalen wanneer je maar wenst, en dat helemaal kosteloos.

Eventuele aanvullende dekkingen bij arbeidsongeschiktheid of overlijden kan je niet verlengen.

Je VAPZ wordt stopgezet en je krijgt het kapitaal uitgekeerd. Je nam immers je wettelijk pensioen op. Wat je bijverdient na je pensioen staat daar helemaal los van.

Ja, dat kan. Maar we bevelen dit zeker niet aan. Het bedrag wordt dan jaarlijks belast als roerende inkomsten, en je houdt zo financieel minder over. Daarom kies je beter voor een volledige uitkering in één keer.

In dat geval gaat het geld naar de begunstigde(n) vermeld in je contract. Het precieze bedrag hangt af van het feit of je een aanvullende overlijdensverzekering afsloot.

• Deed je dat niet? Dan krijgt je begunstigde het spaargeld dat je tot dat moment hebt opgebouwd.
• Sloot je wel een aanvullende overlijdensdekking af? Dan ontvangt je begunstigde het eindbedrag vermeld in de polis.

De begunstigde is meestal je echtgenoot of je wettelijk samenwonende partner. Is deze persoon er niet, dan ontvangen je kinderen het kapitaal. Zijn er ook geen kinderen, dan komt het geld terecht in de nalatenschap.

Begunstig je liever iemand anders? Geen probleem, je kan de personen in de “begunstigingsclausule” van je contract vrij wijzigen. Dat doe je met een ondertekende aanvraag.

De fiscaliteit verschilt naargelang de begunstigde. De echtgenoot krijgt min of meer dezelfde taksen te slikken als jijzelf. Voor alle andere begunstigden worden de RIZIV-bijdrage en de solidariteitsbijdrage kwijtgescholden.

Ja, dat is inderdaad het geval.

Ben je geen zelfstandige meer, of betaal je niet langer de minimale sociale bijdragen van een zelfstandige in hoofdberoep? Dan kan je niet langer geld storten in je VAPZ. Bijgevolg ontvang je geen betalingsverzoeken meer, alleen een jaarlijks overzicht van de stand van zaken.

Uiteraard behoud je wel het opgebouwde kapitaal, waarop je rente blijft ontvangen tot de einddatum van je contract.

Ga je terug aan de slag als zelfstandige? Dan kan je de polis heractiveren. Daarvoor volstaat een eenvoudig mailtje aan Xerius.

Dat kan op 3 manieren:

• elk jaar krijg je van Xerius je pensioenfiche. Daarop staat alle actuele info over je contract, inclusief het gespaarde bedrag;
• stel de vraag via e-mail aan verzekeringen@xerius.be;
• surf naar www.mypension.be. Daar vind je een overzicht van je aanvullende pensioenplannen. Hou er echter rekening mee dat deze overheidswebsite nog niet alle pensioenspaarverzekeringen vermeld.

Ja, dat is inderdaad een mogelijkheid. Je hebt dan 2 contracten bij twee verschillende verzekeraars.

Je kan het opgebouwde kapitaal ook overbrengen naar Xerius, al is dat in de meeste gevallen financieel niet zo interessant. De rentevoeten die je nu aangeboden krijgt, liggen wellicht lager dan deze die je geniet op je huidige contract.

Ook belangrijk om te onthouden: je mag per kalenderjaar fiscaal niet meer inbrengen dan het maximum toegestane bedrag. Dat bedrag kan je spreiden over verschillende contracten.

In je VAPZ mag je elk jaar tot 9,40% van je netto belastbaar inkomen storten. Heb je nog meer budget beschikbaar? Dan kan je jouw pensioenkapitaal aanvullen met andere spaarformules, die ook weer belastingvoordeel opleveren.

Hieronder vind je een overzicht. Hoe hoger het product in de lijst staat, hoe fiscaal aantrekkelijker het is. Je bouwt dus verder aan je pensioen van boven naar onder.

Voor vennootschappen:

1. Individuele pensioentoezegging (IPT)
2. Individueel pensioensparen
3. Langetermijnsparen

Voor eenmanszaken en vrije beroepen:

1. Individueel pensioensparen
2. Langetermijnsparen
3. Pensioenovereenkomst voor zelfstandigen (POZ)

Dat is inderdaad een interessante optie. Je kan het contract van je VAPZ in onderpand geven bij het afsluiten van een hypotheeklening. Het is ook mogelijk om een voorschot op te vragen om de aankoop, bouw of renovatie van je woning te financieren. Je leest er alles over op de voorschotfiche.

Ja hoor. Switchen kan probleemloos tussen Xerius Planet4Pension, Xerius Planet4More en Xerius Planet4Life. Daarvoor volstaat een eenvoudig berichtje naar verzekeringen@xerius.be. Je krijgt dan meteen de nodige documenten toegestuurd.

Hier kan je de algemene voorwaarden uitpluizen, het solidariteitsreglement en de financiële infofiche.